Tất cả các vi rút, bao gồm cả SARS-CoV-2, vi rút gây ra COVID-19, đều có thể có biến thể theo thời gian. Hầu hết các thay đổi ít hoặc không ảnh hưởng đến đặc tính của vi rút. Tuy nhiên, một số thay đổi có thể làm thay đổi mức độ lây lan dễ dàng, mức độ nghiêm trọng của bệnh liên quan, hoặc hiệu suất của vắc xin, thuốc điều trị, công cụ chẩn đoán hoặc các biện pháp xã hội và sức khỏe cộng đồng khác. 

WHO, phối hợp với các đối tác, chính quyền các quốc gia, các tổ chức và các nhà nghiên cứu đã theo dõi và đánh giá sự tiến triển của SARS-CoV-2 kể từ tháng 1 năm 2020. Từ cuối năm 2020, sự xuất hiện của các biến thể gây tăng nguy cơ đối với sức khỏe cộng đồng toàn cầu đã thúc đẩy việc xác định đặc điểm của các Biến thể Quan tâm (VOIs) và Các Biến thể đáng lo ngại (VOCs), nhằm ưu tiên giám sát và nghiên cứu toàn cầu, và cuối cùng là thông báo về phản ứng đang diễn ra đối với đại dịch COVID-19.

WHO và các mạng lưới chuyên gia quốc tế của tổ chức này đang theo dõi những thay đổi đối với vi rút để nếu xác định được các biến đổi axit amin quan trọng, WHO sẽ thông báo cho các quốc gia. Qua đó có thể ứng phó với sự thay đổi và ngăn chặn sự lan rộng của biến thể. Trên quy mô toàn cầu, các hệ thống đã được thiết lập và đang được củng cố để phát hiện “tín hiệu” của các Biến thể Quan tâm (VOIs) hoặc Biến thể đáng lo ngại (VOCs) tiềm ẩn.

Việc giảm sự lây lan thông qua các biện pháp kiểm soát dịch bệnh đã được thiết lập và chứng minh. Các nỗ lực nhằm tránh du nhập vi rút vào các quần thể động vật, cũng là một trong các khía cạnh quan trọng của chiến lược toàn cầu nhằm giảm sự xuất hiện của các đột biến có tác động tiêu cực đến sức khỏe cộng đồng.

Các chiến lược và biện pháp hiện tại do WHO khuyến nghị tiếp tục hoạt động chống lại các biến thể vi rút được xác định kể từ khi bắt đầu đại dịch. Bằng chứng từ nhiều quốc gia có sự lây lan mạnh của VOCs đã chỉ ra rằng: các biện pháp y tế công cộng và xã hội (PHSM), bao gồm các biện pháp phòng ngừa và kiểm soát nhiễm khuẩn (IPC), đã có hiệu quả trong việc giảm các trường hợp COVID-19, nhập viện và tử vong. Chính quyền địa phương và quốc gia được khuyến khích tiếp tục tăng cường các biện pháp PHSM và IPC hiện có. Các nhà chức trách cũng được khuyến khích tăng cường năng lực giám sát và giải trình tự DNA. Áp dụng một cách tiếp cận có hệ thống để cung cấp các dấu hiệu đặc trưng về mức độ lây truyền của các biến thể SARS-CoV-2 dựa trên bối cảnh địa phương và phát hiện các sự kiện dịch tễ học bất thường.
 

Các hệ thống danh pháp được thiết lập để đặt tên và theo dõi các dòng di truyền SARS-CoV-2 của:

Để hỗ trợ các cuộc thảo luận công khai về các biến thể, WHO đã triệu tập một nhóm các nhà khoa học từ:

để xem xét các tên gọi dễ phát âm và không kỳ thị cho VOI và VOC. Vào thời điểm hiện tại, nhóm chuyên gia do WHO triệu tập này đã khuyến nghị sử dụng các chữ cái trong Bảng chữ cái Hy Lạp, tức là Alpha, Beta, Gamma, Delta. sẽ dễ dàng hơn và thực tế hơn để được các khán giả không phải là khoa học thảo luận.
 

Do sự phát triển và biến đổi liên tục của vi rút SARS-CoV-2. Hiểu biết về tác động của các biến thể, các định nghĩa làm việc cần được điều chỉnh định kỳ. Khi cần thiết, các biến thể không đáp ứng tất cả các tiêu chí nêu trong các định nghĩa này có thể được chỉ định là VOIs / VOCs. Những biến thể gây nguy cơ giảm dần so với các biến thể đang hiện hành khác có thể được phân loại lại với sự tham vấn của Nhóm Tư vấn Kỹ thuật của WHO về Tiến hóa Vi rút.

Biến thể SARS-CoV-2 đáp ứng định nghĩa của VOI (xem bên dưới) và thông qua đánh giá so sánh, đã được chứng minh là có liên quan đến một hoặc nhiều thay đổi sau đây ở mức độ có ý nghĩa sức khỏe cộng đồng toàn cầu:

VOI là một biến thể SARS-CoV-2 với những thay đổi di truyền được dự đoán hoặc được biết là có ảnh hưởng đến các đặc điểm của virus như khả năng lây truyền, mức độ nghiêm trọng của bệnh, chống lại hệ miễn dịch, hoặc lẩn trốn khỏi các chuẩn đoán hoặc điều trị; VOI là nguyên nhân gây ra sự lây lan cộng đồng đáng kể hoặc nhiều cụm COVID-19, ở nhiều quốc gia với tỷ lệ xuất hiện tương đối ngày càng tăng cùng với số ca bệnh ngày càng tăng theo thời gian, hoặc các tác động dịch tễ học rõ ràng khác cho thấy một nguy cơ mới đối với sức khỏe cộng đồng toàn cầu.

Một số biến thể đáng quan tâm (VOI) và hành động cần thực hiện

Nguồn tham khảo: 

https://www.who.int/en/activities/tracking-SARS-CoV-2-variants/