- Legionella trong nước là một mối đe dọa sức khỏe ngày càng được quan tâm trong các hệ thống cấp nước, đặc biệt tại các bệnh viện, khách sạn, khu công nghiệp và tòa nhà cao tầng.

- Vi khuẩn Legionella có thể sinh sôi và phát tán thông qua các hệ thống điều hòa không khí, vòi sen, tháp giải nhiệt hoặc các thiết bị sử dụng nước ấm.

- Khi hít phải giọt nước có chứa vi khuẩn này, con người có thể mắc phải bệnh legionnaires (viêm phổi do Legionella) – một bệnh nhiễm trùng hô hấp nghiêm trọng, thậm chí gây tử vong nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.

1. Nguồn gốc và nguy cơ lây nhiễm Legionella trong nước

- Legionella là một chi vi khuẩn hình que, gram âm, sống trong nước, được coi là có khả năng gây bệnh cho người. Loài Legionella thường gây bệnh cho người nhất là Legionella pneumophila – gây ra bệnh Legionnaires (legionellosis), một loại viêm phổi nghiêm trọng thường gây tử vong nếu không được điều trị. Một dạng khác của bệnh là sốt Pontiac nhẹ hơn, giống như cúm.

- Vi khuẩn Legionella pneumophila là loài gây bệnh phổ biến nhất trong hơn 50 loài Legionella đã được biết đến. Loại vi khuẩn này thường tồn tại trong các môi trường nước tự nhiên như sông hồ, nhưng nguy hiểm hơn khi nó phát triển mạnh trong nước ấm nhân tạo (25–45°C) – điều kiện lý tưởng có trong các bồn nước nóng, hệ thống điều hòa và thiết bị phun sương.

- Khi Legionella trong nước phát tán dưới dạng khí dung (aerosol), vi khuẩn có thể xâm nhập vào phổi qua đường hô hấp. Các nhóm người có nguy cơ cao gồm người già, người có hệ miễn dịch suy giảm hoặc mắc bệnh mãn tính.

2. Phòng ngừa Legionella trong nước

Để kiểm soát Legionella trong nước, cần thực hiện một số biện pháp phòng ngừa chủ động, bao gồm:

- Thiết kế và bảo trì hệ thống cấp nước hợp lý, hạn chế các điểm tù đọng, khu vực ít lưu thông nước.

- Định kỳ làm sạch, khử khuẩn và kiểm tra nhiệt độ tại các bể chứa, hệ thống sưởi ấm và làm mát.

- Theo dõi định kỳ nồng độ vi khuẩn Legionella trong nước để kịp thời xử lý khi phát hiện có dấu hiệu bất thường.

- Vi khuẩn sinh sôi đặc biệt tốt khi không có sự lưu thông của nước và khi nhiệt độ dao động từ 25 đến 50°C. Do đó, các bể chứa nước và đường ống nước tạm thời không có hoặc có rất ít nước được lấy ra rất dễ bị vi khuẩn phát triển. Để đảm bảo rằng các đường ống nước không sử dụng không dẫn đến vấn đề vi khuẩn Legionella, khuyến cáo nên để nước chảy qua tất cả các điểm vòi ít nhất một lần một tuần. Ngoài ra, việc cô lập đường ống nước không đầy đủ, vật liệu không phù hợp hoặc cặn vôi, rỉ sét và bùn cũng có thể dẫn đến vấn đề vi khuẩn Legionella .

- Tuy nhiên, việc giám sát chỉ hiệu quả khi sử dụng phương pháp xét nghiệm nhanh, nhạy và chính xác – trong đó Real-Time PCR hiện đang là giải pháp tiên tiến và được khuyến nghị trong nhiều hướng dẫn quốc tế.

- Cần làm gì khi bị nhiễm vi khuẩn Legionella: Ở nhiều quốc gia, người ta quy định các biện pháp cần thực hiện trong trường hợp có sự xâm chiếm của Legionella . Ví dụ, có thể cần phải thông báo cho cư dân và cấm tắm; các biện pháp tái cấu trúc hoặc lắp đặt bộ lọc cũng có thể được yêu cầu. Legionella có thể bị tiêu diệt, trong số những cách khác, bằng cách khử trùng nhiệt (làm nóng nước đến ≥ 70 °C trong ít nhất 3 phút).

- Bệnh Legionella có phải là đối tượng bắt buộc phải báo cáo không:  Ở nhiều quốc gia, các công ty có nghĩa vụ phải tiến hành phân tích nước thường xuyên để phát hiện vi khuẩn Legionella. Theo Quy định về nước uống của Châu Âu (Chỉ thị EU 2020/2184), giá trị giới hạn 1000 đơn vị hình thành khuẩn lạc (CFU) trên một lít nước áp dụng cho Legionella. Nếu phát hiện thấy Legionella trong nước, phải báo cáo với sở y tế công cộng.

3. Kiểm tra Legionella trong nước bằng phương pháp Real-Time PCR

- Công nghệ Real-Time PCR giúp phát hiện vật liệu di truyền (DNA) của vi khuẩn Legionella một cách nhanh chóng chỉ trong vài giờ, vượt trội hơn hẳn so với phương pháp nuôi cấy truyền thống có thể mất đến 10 ngày. Đặc biệt, Real-Time PCR có khả năng phát hiện Legionella ngay cả khi vi khuẩn không còn sống nhưng vẫn còn tồn tại trong hệ thống.

- Hiện nay, bộ sản phẩm kiểm tra Legionella trong nước bằng Real-Time PCR nổi bật trên thị trường gồm:

✅ SureFast® Legionella pneumophila PLUS

- Phát hiện đặc hiệu vi khuẩn Legionella pneumophila: loài gây bệnh chủ yếu cho con người.

- Phù hợp sử dụng trong giám sát hệ thống nước uống, nước sinh hoạt và hệ thống công nghiệp.

- Kết quả định tính nhanh chóng trong vòng 2–4 giờ.

✅ SureFast® Legionella Screen PLUS

- Phát hiện tổng thể các loài Legionella (bao gồm cả pneumophila và các loài khác).

- Lý tưởng để sàng lọc diện rộng trong môi trường có nguy cơ cao như khách sạn, bệnh viện, tháp giải nhiệt.

- Dễ sử dụng, có thể tích hợp vào quy trình kiểm soát nội bộ.

Cả hai bộ kit đều sử dụng công nghệ Real-Time PCR độc quyền của R-Biopharm (Đức), đảm bảo độ nhạy cao, không bị nhiễu bởi các tạp chất trong mẫu nước.

4. Kết luận

Legionella trong nước là mối nguy không thể xem nhẹ. Việc kiểm soát chặt chẽ vi khuẩn này không chỉ bảo vệ sức khỏe cộng đồng mà còn giảm thiểu rủi ro pháp lý và thiệt hại kinh tế do bùng phát dịch bệnh. Phương pháp Real-Time PCR kết hợp cùng bộ test kit SureFast® Legionella pneumophila PLUS và SureFast® Legionella Screen PLUS là công cụ mạnh mẽ, giúp phát hiện nhanh chóng, chính xác và kịp thời để bạn luôn kiểm soát được chất lượng nguồn nước.

👉 Tham khảo bài viết Các loại vi sinh vật trong nước và phương pháp kiểm nghiệm vi sinh trong nước