Đĩa môi trường là gì? Loại đĩa môi trường nào tốt số 1?

Nước đóng vai trò cơ bản trong việc hòa tan các chất dinh dưỡng, vận chuyển chúng và đảm bảo các phản ứng thủy phân. Một số vi khuẩn cần nước tự do cho sự phát triển của chúng. Nếu sự bay hơi xảy ra trong quá trình ủ thạch, lượng nước này có thể bị thất thoát, dẫn đến giảm kích thước khuẩn lạc và ức chế sự phát triển của vi khuẩn.

Cacbon là nguyên tố cấu thành dồi dào nhất ở vi khuẩn. Vi khuẩn cần tạo ra các phân tử carbon, chẳng hạn như chất béo, carbohydrate, protein và axit nucleic cho sự sống của chúng. Vi khuẩn có thể sử dụng các nguồn carbon vô cơ, chẳng hạn như carbondioxide, hoặc các nguồn hữu cơ như đường và rượu.

Đối với nguồn nitơ, có thể tìm thấy trong một số lượng lớn các hợp chất được sử dụng trong thành phần của môi trường nuôi cấy. Nó được tìm thấy ở dạng hữu cơ: tương ứng với các sản phẩm thủy phân protein, đặc biệt trong trường hợp thủy phân, proteose-peptone. Hoặc ở dạng vô cơ như nitrat. Nitơ cho phép vi khuẩn tổng hợp protein của chúng.

Có hai loại vi khuẩn,
Vi khuẩn quang dưỡng, chẳng hạn như Thiocapsa roseopersicina. Chúng sử dụng ánh sáng làm nguồn năng lượng bằng cách biến đổi nó thành gradient điện hóa của proton.
Vi khuẩn hóa dưỡng, sử dụng năng lượng của quá trình oxy hóa khoáng chất hoặc các hợp chất hữu cơ làm nguồn năng lượng.
ví dụ như Listeria monocytogenes.

Như vậy, bằng việc phân tích các nhu cầu cần thiết cho từng loại vi sinh vật cụ thể mà các nhà sản xuất, các kỹ thuật viên sẽ chuẩn bị đĩa môi trường nuôi cấy phù hợp hoặc tìm mua đĩa môi trường chuẩn bị sẵn theo từng chỉ tiêu. 

Trong các môi trường này, thạch là một chuỗi polysacarit dài không phân nhánh được thêm vào với nồng độ 1,5-2,0%. Thông thường nhất, 1,3% agar được sử dụng để chuẩn bị môi trường rắn trong phòng thí nghiệm. Môi trường chứa thạch đông đặc ở 37 ºC. Đôi khi, thay cho thạch, một số chất làm rắn trơ khác được sử dụng, chẳng hạn như gum gellan.
Môi trường rắn được sử dụng để phát triển vi sinh vật ở dạng vật lý đầy đủ của chúng, chuẩn bị nuôi cấy vi khuẩn thuần khiết hoặc phân lập vi khuẩn để nghiên cứu các đặc điểm của khuẩn lạc.Sự phát triển của vi khuẩn trên môi trường đặc có hình dạng khác nhau như chất nhầy, tròn, nhẵn, xù xì, dạng sợi, không đều và có dấu chấm. Môi trường không bị thủy phân bởi vi sinh vật và không chứa chất ức chế sinh trưởng.

Những môi trường này không chứa chất làm đông đặc, chẳng hạn như agar hoặc gelatin, và có thể quan sát thấy sự phát triển lớn của các khuẩn lạc vi khuẩn trong môi trường. Môi trường lỏng cho phép các chủng vi khuẩn phát triển đồng đều và đục khi ủ ở 37ºC trong 24 giờ. Môi trường được sử dụng cho sự phát triển mạnh mẽ của vi sinh vật và nghiên cứu lên men.

Đó là môi trường có mục đích chung hỗ trợ sự phát triển của các vi khuẩn không "khó tính". Nó chủ yếu được sử dụng để phân lập vi sinh vật. Ví dụ như peptone và thạch dinh dưỡng.

Đây là những môi trường chứa chất dinh dưỡng với số lượng không xác định được thêm vào để tạo ra một đặc tính cụ thể của chủng vi sinh vật. Ví dụ như dung dịch đậu nành tryptic, thạch máu...

Là một loại môi trường được xác định về mặt hóa học và được sản xuất từ các chất hóa học tinh khiết. Môi trường có nồng độ thành phần đã biết, như đường (glucose hoặc glycerol) và nguồn nitơ (chẳng hạn như muối amoni hoặc nitrat dưới dạng nitơ vô cơ). Nó thường được sử dụng trong nghiên cứu khoa học, trong xét nghiệm vi sinh vật chọn lọc... 

Đây là những môi trường đơn giản được sử dụng thường xuyên có nguồn carbon và nitơ thúc đẩy sự phát triển của nhiều vi sinh vật, là môi trường không chọn lọc.

Môi trường cơ bản phù hợp để phát triển Staphylococcus và Enterobacteriaceae.
Chúng thường được sử dụng để phân lập vi sinh vật trong phòng thí nghiệm hoặc trong các quy trình nuôi cấy phụ. Ví dụ như , thạch dinh dưỡng và nước peptone.

Môi trường này được chuẩn bị bằng cách thêm các chất bổ sung như máu, huyết thanh hoặc lòng đỏ trứng vào môi trường cơ bản. Nó được sử dụng để phát triển các vi sinh vật khó tính vì chúng cần các chất dinh dưỡng bổ sung và các chất thúc đẩy tăng trưởng. Ví dụ như thạch sô cô la, thạch máu.... 

Đây là môi trường chọn lọc: cho phép sự phát triển của một số vi khuẩn trong khi ức chế sự phát triển của những vi khuẩn khác. Mi trường này được sử dụng để phân lập vi sinh vật trong phòng thí nghiệm. Sự tăng trưởng có chọn lọc của vi khuẩn được quyết định bằng cách thêm các chất như kháng sinh, thuốc nhuộm, muối mật hoặc bằng cách điều chỉnh độ pH.

Tìm hiểu chi tiết các thành phần qua tài liệu khoa học:  
Bacterial culture through selective and non-selective conditions: the evolution of culture media in clinical microbiology

Hiện nay, đã có nhiều nhà sản xuất cải tiến việc đổ đĩa môi trường truyền thống bằng các đĩa môi trường đổ sẵn với nhiều ưu điểm  hơn. Mời các bạn cùng pacificlab tìm hiểu về dòng đĩa môi trường đổ sẵn này nhé

3. Đĩa môi trường đổ sẵn

Đĩa môi trường đổ sẵn là đĩa giấy hoặc nhựa được phủ sẵn một lớp môi trường chọn lọc để phát hiện 1 loại hoặc 1 họ vi sinh vật. 

Ưu điểm của đĩa môi trường đổ sẵn

• Giảm thiểu thời gian chuẩn bị 
• Tiết kiệm chi phí chuẩn bị hóa chất, chứng 
• Có thể xác nhận các đặc tính sinh hóa
• Cho kết quả tin cậy trong vòng 1 – 4 giờ
• Tiện lợi, không cần hấp rửa
• Tiết kiệm chi phí lưu trữ

Một số loại đĩa môi trường có sẵn tại Việt Nam

1. Đĩa Compactdry

Xuất xứ: Nhật Bản
Bảo quản: Nhiệt độ phòng
Thiết kế: vỉ nhựa gọn nhẹ có nắp đậy
Giá thành: Tốt
Độ chính xác: Tốt
Chứng nhận: AOAC, Microval
Một số chỉ tiêu: 

Sản phẩm	Chỉ tiêu phân tích	Thời gian ủ	Nhiệt độ ủ	Chứng nhận (Ref.No.)
				MicroVal	NordVal	AOAC-RI
COMPACT DRY TC	Tổng vi khuẩn hiếu khí	48 ± 3h	AOAC: 35 ± 2ºC MicroVal/NordVal: 30 ± 2ºC	2007LR01	033	010401
COMPACT DRY EC	Coliform E.Coli	24 ± 2h	AOAC: 35 ± 2ºC MicroVal/NordVal: 37 ± 1ºC	MV0806-004LR	036	110402
COMPACT DRY CF	Coliforms	24 ± 2h	AOAC: 35 ± 2ºC MicroVal/NordVal: 37 ± 1ºC	MV0806-003LR	035	110401
COMPACT DRY YM	Yeast Mold	3 – 7 ngày	AOAC/MicroVal/NordVal: 25 ± 1ºC	RQA2008LR10	043	100401
COMPACT DRY YMR	Yeast and Mold Rapid	2 – 3 ngày	AOAC: 25 ± 1ºC MicroVal/NordVal: 25 ± 1ºC	2016LR61	050	092002
COMPACT DRY X-SA	Staphylococcus Aureus	24 ± 2h	AOAC: 35 ± 2ºC MicroVal/NordVal: 37 ± 1ºC	2008LR14	042	081001
COMPACT DRY PA	Pseudomonas Aeruginosa	48 ± 3h	MicroVal: 35 ± 1 ° C	2017LR66	=	-
COMPACT DRY ETB	Enterobacteriaceae	24 – 48h ± 2	AOAC: 35 ± 1ºC MicroVal/NordVal: 37 ± 1ºC	2008LR02	034	012001
COMPACT DRY X-BC (BC)	Bacillus cereus	24 – 48h ± 2	MicroVal/NordVal: 30 ± 1ºC	2019LR87	045	_
COMPACT DRY ETC	Enterococcus	24 – 48h ± 2	MicroVal/NordVal: 30 ± 1ºC	2014LR48	-	111902

 

2. Đĩa petrifilm 3M

Xuất xứ: Mỹ
Bảo quản: 2-8 độ C
Thiết kế: đĩa giấy có phủ lớp nilong 
Giá thành: Tương đối cao
Độ chính xác: Tốt
Chứng nhận: AOAC, Microval, TCVN
Một số chỉ tiêu: 

3. Đĩa môi trường contact / settle

Xuất xứ: Đức
Bảo quản: 15-25 độ C
Thiết kế: đĩa nhựa có nắp khóa 
Giá thành: Cao
Độ chính xác: tốt
Chứng nhận: -
Một số chỉ tiêu: 

4.  Đĩa Easy Plate

Xuất xứ: Nhật Bản - Kikkoman
Bảo quản: 2-8 độ C
Thiết kế: đĩa giấy có phủ lớp nilong 
Giá thành: Tương đối cao
Độ chính xác: tốt
Chứng nhận: AOAC RI PTM
Một số chỉ tiêu: 


Như vậy Pacificlab đã tóm tắt 1 số thông tin về đĩa môi trường nói chung và đĩa môi trường đổ sẵn - giải pháp nhanh gọn tiện lợi mới cho quý bạn đọc. Bài viết sử dụng tài liệu tham khảo chính: 
Bacterial culture through selective and non-selective conditions: the evolution of culture media in clinical microbiology
New Microbes New Infect. 2020 Mar; 34: 100622.
Published online 2019 Nov 30 

Mọi chi tiết thắc mắc về đĩa môi trường, vui lòng liên hệ đội ngũ pacifilab