- Chất gây dị ứng trong thực phẩm không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe cá nhân mà còn tạo ra những thách thức cho ngành công nghiệp thực phẩm, từ khâu sản xuất, chế biến, đến phân phối và tiêu thụ.

- Việc nắm rõ danh mục các chất gây dị ứng phổ biến, cùng với các quy định liên quan đến ghi nhãn, giúp người tiêu dùng đưa ra lựa chọn an toàn và thông minh hơn. Đồng thời, điều này hỗ trợ nhà sản xuất kiểm soát chặt chẽ nguyên liệu, quy trình và đảm bảo tuân thủ pháp luật về an toàn thực phẩm.

1. Khái niệm về chất gây dị ứng trong thực phẩm

- Chất gây dị ứng (Allergen): Là những hợp chất hoặc thành phần có trong thực phẩm có khả năng kích thích hệ miễn dịch phản ứng quá mức, dẫn đến hiện tượng dị ứng.

- Phản ứng dị ứng: Có thể là ngứa, nổi mề đay, sưng môi, lưỡi, khó thở, đau bụng, buồn nôn, hoặc thậm chí sốc phản vệ. Mức độ phản ứng tùy thuộc vào cơ địa và độ nhạy cảm của từng cá nhân.

2. Danh mục chất gây dị ứng trong thực phẩm

- Mặc dù có rất nhiều thành phần có thể gây dị ứng, trên thế giới đã hình thành một số nhóm chất gây dị ứng phổ biến, thường được các tổ chức an toàn thực phẩm quốc tế và quốc gia yêu cầu ghi rõ trên nhãn thực phẩm.

- Dưới đây là nhóm "Big 8" (tại Mỹ) hoặc "14 chất gây dị ứng chính" (tại EU) – là những nhóm gây ra phần lớn các trường hợp dị ứng thực phẩm.

2.1. Các nhóm phổ biến được quy định chặt chẽ

- Đậu phộng (Lạc): Là nguyên liệu rất phổ biến trong bánh kẹo, bơ đậu phộng, dầu đậu phộng và nhiều món ăn châu Á.

- Hạt cây (Tree nuts): Bao gồm hạnh nhân, hạt óc chó, hạt điều, hạt dẻ cười, quả phỉ (hazelnut), hạnh nhân Brazil... Các loại hạt này thường xuất hiện trong kẹo, sô-cô-la, bánh ngọt và các món tráng miệng.

- Sữa bò: Chứa protein như casein và whey, dễ gây dị ứng cho trẻ em, có mặt trong sữa tươi, phô mai, sữa chua, kem, bơ...

- Trứng: Protein trong lòng trắng trứng gà (đôi khi cả lòng đỏ) có thể gây dị ứng, xuất hiện trong bánh, mì, nhiều sản phẩm chế biến.

- Cá: Protein trong cá (cá hồi, cá ngừ, cá tuyết...) thường gây phản ứng. Dầu cá, nước mắm, sốt cá cũng cần chú ý.

- Động vật có vỏ (Shellfish): Bao gồm tôm, cua, sò, trai, hàu... Protein trong nhóm này rất dễ gây sốc phản vệ đối với người dị ứng.

- Đậu nành (Soy): Xuất hiện rộng rãi trong sữa đậu nành, tương, đậu phụ, nước tương, lecithin đậu nành (chất nhũ hóa trong nhiều sản phẩm bánh kẹo).

- Lúa mì (Wheat): Gluten trong lúa mì là tác nhân gây dị ứng hoặc không dung nạp (như bệnh Celiac), có mặt trong bánh mì, mì ống, bánh quy và vô số sản phẩm chế biến khác.

2.2. Các chất gây dị ứng khác theo quy định châu Âu (EU)

Ngoài "Big 8" nêu trên, EU còn yêu cầu ghi nhãn thêm một số chất khác, bao gồm:

- Hạt vừng (Sesame): Dùng trong bánh mì, bánh ngọt, dầu vừng.

- Mù tạt (Mustard): Dùng làm gia vị, nước sốt.

- Lạc đậu lupin (Lupin): Được sử dụng như một thành phần thay thế gluten, có trong một số sản phẩm nướng không gluten.

- Sulfites (Chất bảo quản sulfite): Hay dùng trong rượu vang, hoa quả sấy khô, có thể gây vấn đề hô hấp.

- Cần tây (Celery): Dùng trong súp, nước hầm, gia vị.

- Động vật thân mềm (Molluscs): Như ốc, mực, bạch tuộc.

3. Quy định ghi nhãn chất gây dị ứng trên thế giới

- Tại Hoa Kỳ: Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) yêu cầu ghi rõ 8 chất gây dị ứng chính trên nhãn thực phẩm.

- Tại Liên minh Châu Âu: Quy định của EU (như Regulation (EU) No 1169/2011) yêu cầu ghi rõ 14 chất gây dị ứng. Chúng phải được in đậm hoặc làm nổi bật trong danh sách thành phần.

- Tại Úc và New Zealand: Tiêu chuẩn thực phẩm FSANZ (Food Standards Australia New Zealand) liệt kê nhiều chất gây dị ứng phải khai báo.

- Tại Nhật Bản: Có một danh sách riêng bao gồm một số chất gây dị ứng bắt buộc phải khai báo.

- Tại Việt Nam: Mặc dù việc quản lý và ghi nhãn chất gây dị ứng đang ngày càng được chú trọng, hệ thống quy định vẫn đang được hoàn thiện để phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu và nhà sản xuất thực phẩm tại Việt Nam đã áp dụng tiêu chuẩn quốc tế về ghi nhãn để đáp ứng yêu cầu thị trường nước ngoài.

4. Ý nghĩa của việc ghi nhãn chất gây dị ứng

- Bảo vệ người tiêu dùng: Ghi nhãn rõ ràng cho phép người bị dị ứng lựa chọn sản phẩm an toàn, tránh rủi ro sức khỏe.

- Minh bạch trong cung cấp thông tin: Thể hiện trách nhiệm và uy tín của nhà sản xuất, giúp người tiêu dùng tin tưởng vào thương hiệu.

- Tuân thủ pháp luật: Giúp nhà sản xuất đáp ứng yêu cầu pháp lý, tránh bị phạt và duy trì khả năng xuất khẩu hàng hóa sang các thị trường quốc tế.

5. Thực tiễn trong sản xuất và kiểm soát chất gây dị ứng

- Kiểm soát nguyên liệu: nhà sản xuất cần kiểm tra nguồn nguyên liệu đầu vào, đảm bảo không chứa hoặc chứa nồng độ thấp nhất có thể các chất gây dị ứng.

- Quy trình vệ sinh chéo: phải được kiểm soát chặt chẽ trong nhà máy, tránh tình trạng nguyên liệu gây dị ứng tiếp xúc với dây chuyền sản xuất thực phẩm không dị ứng.

- Đào tạo nhân viên: nhân viên cần được đào tạo về kiến thức dị ứng thực phẩm, phương thức ghi nhãn, quy trình vệ sinh và xử lý nguyên liệu.

6. Lời khuyên cho người tiêu dùng

- Đọc kỹ nhãn mác: Khi mua sắm, cần chú ý đến thông tin các chất gây dị ứng trên bao bì.

- Lưu ý khi ăn ngoài: Khi ăn tại nhà hàng, nên thông báo rõ tình trạng dị ứng cho nhân viên phục vụ hoặc đầu bếp.

- Tham khảo ý kiến chuyên gia y tế: Nếu nghi ngờ mình có dị ứng thực phẩm, nên gặp bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để được chẩn đoán và tư vấn.

Danh mục chất gây dị ứng trong thực phẩm không chỉ là một khái niệm y học mà còn có ý nghĩa thực tiễn rất lớn trong đời sống. Việc hiểu rõ, quản lý tốt và ghi nhãn minh bạch các chất gây dị ứng giúp bảo vệ sức khỏe cộng đồng, đảm bảo chất lượng và an toàn thực phẩm, đồng thời thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành công nghiệp thực phẩm. Trong bối cảnh hội nhập quốc tế, việc tuân thủ các quy định về ghi nhãn và quản lý chất gây dị ứng ngày càng trở nên cấp thiết, đảm bảo người tiêu dùng an tâm lựa chọn sản phẩm dinh dưỡng, an toàn và phù hợp với nhu cầu cá nhân.

Thái Bình Dương hiện đang là doanh nghiệp hàng đầu tại Việt nam trong lĩnh vực cung cấp test nhanh cho thực phẩm. Các sản phẩm kit test thực phẩm của chúng tôi đều đã được cấp phép và có chứng nhận đã qua kiểm định. Khách hàng có thể yên tâm 100% khi sử dụng các loại test kiểm tra các chất gây dị ứng trong thực phẩm. Quý khách hàng vui lòng liên hệ với chúng tôi nếu có thắc mắc về sản phẩm để được hỗ trợ thêm thông tin chi tiết.

Quý khách hàng có thể tham khảo giải pháp test kit chất gây dị ứng do chúng tôi cung cấp tại đường dẫn sau:

https://pacificlab.vn/vi/shops/group/phan-tich-chat-gay-di-ung/page-3/